1.22.  R­îu thuèc

Alcoolaturae

§Þnh nghÜa

R­îu thuèc lµ d¹ng thuèc láng dïng ®Ó uèng hay ®«i khi dïng ngoµi,  ®­îc ®iÒu chÕ b»ng c¸ch ng©m d­îc liÖu (th¶o méc hoÆc ®éng vËt) trong r­îu tr¾ng hoÆc ethanol lo·ng trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh (tuú theo quy ®Þnh cña tõng c«ng thøc) råi g¹n hoÆc läc lÊy dÞch trong.

R­îu thuèc ph¶i ®¸p øng c¸c yªu cÇu sau ®©y:

D­îc liÖu: §­îc chÕ biÕn vµ chuÈn bÞ theo yªu cÇu cña tõng c«ng thøc. C¸c vÞ thuèc lµ th¶o méc ®­îc chia nhá ®Õn kÝch th­íc thÝch hîp. D­îc liÖu ®éng vËt cã thÓ dïng t­¬i hay sÊy kh«, t¸n bét.

Ph­¬ng ph¸p ®iÒu chÕ:  R­îu thuèc cã thÓ ®iÒu chÕ theo ph­¬ng ph¸p thÝch hîp (ng©m hoÆc chiÕt). Khi ®iÒu chÕ r­îu thuèc tõ thang thuèc, do thµnh phÇn d­îc liÖu ®a d¹ng, b¶n chÊt d­îc liÖu kh¸c nhau nªn cã thÓ ph¶i chiÕt riªng mét sè d­îc liÖu ®Ó chiÕt xuÊt ®­îc tèi ®a ho¹t chÊt.

Dung m«i ®Ó ng©m th­êng dïng r­îu tr¾ng hoÆc ethanol lo·ng. Tû lÖ dung m«i, hµm l­îng ethanol, nhiÖt ®é ng©m, thêi gian ng©m, tèc ®é chiÕt theo yªu cÇu quy ®Þnh cña tõng c«ng thøc.

Yªu cÇu chÊt l­îng

Mµu s¾c: Theo yªu cÇu quy ®Þnh trong chuyªn luËn riªng.

C¸ch tiÕn hµnh: LÊy ë 2 chai r­îu trong mçi l« s¶n xuÊt, mçi chai 5 ml, cho vµo 2 èng nghiÖm (thñy tinh kh«ng mµu, ®ång cì). Quan s¸t mµu cña hai èng ë ¸nh s¸ng thiªn nhiªn b»ng c¸ch nh×n ngang, mµu s¾c cña hai èng ph¶i nh­ nhau vµ ®óng nh­ mµu s¾c ®· quy ®Þnh trong chuyªn luËn riªng.

Mïi vÞ: Theo yªu cÇu quy ®Þnh trong chuyªn luËn riªng. R­îu thuèc cã thÓ cã mïi th¬m cña d­îc liÖu, cã vÞ ngät do thªm ®­êng hoÆc mËt ong.

§é trong vµ ®é ®ång nhÊt: R­îu thuèc ph¶i trong, ®ång nhÊt, kh«ng cã cÆn b· d­îc liÖu vµ vËt l¹.

C¸ch tiÕn hµnh: Quan s¸t toµn chai r­îu, kh«ng ®­îc cã v¸ng mèc. Hót 5 ml r­îu thuèc ë vÞ trÝ c¸ch ®¸y chai kho¶ng 2 cm, cho vµo èng nghiÖm (thñy tinh kh«ng mµu, dung tÝch 10 - 20 ml), quan s¸t ë ¸nh s¸ng thiªn nhiªn b»ng c¸ch nh×n ngang. Thuèc ph¶i trong vµ ®ång nhÊt. NÕu kh«ng ®¹t yªu cÇu, thö l¹i lÇn thø hai víi mét chai thuèc kh¸c. LÇn nµy kh«ng ®¹t th× l« thuèc coi nh­ kh«ng ®¹t tiªu chuÈn.

Hµm l­îng ethanol: Theo yªu cÇu quy ®Þnh trong chuyªn luËn riªng. X¸c ®Þnh hµm l­îng ethanol theo Phô lôc 10.12.

Tû träng: Theo yªu cÇu quy ®Þnh trong chuyªn luËn. X¸c ®Þnh tû träng theo Phô lôc 6.5.

§é l¾ng cÆn: Theo yªu cÇu quy ®Þnh trong tõng chuyªn luËn.

C¸ch tiÕn hµnh: Quan s¸t toµn chai r­îu (thÓ tÝch 500 ml, nÕu kh«ng cã qui ®Þnh kh¸c), nÕu thÊy cã cÆn th× ®Ó yªn kho¶ng 48 giê, sau ®ã më nót vµ thËn träng dïng èng cao su hay èng nhùa lµm xiph«ng, hót phÇn r­îu ë phÝa trªn, ®Ó cßn l¹i 15 - 20 ml (®èi víi r­îu cã thÓ tÝch cÆn kh«ng qu¸ 0,5  ml) hoÆc 40 - 50 ml (®èi víi r­îu cã thÓ tÝch cÆn trªn 0,5 ml). L¾c cÆn trong chai cho tan, rãt hÕt sang èng ®ong 25 ml (chia ®é 0,5 ml) hoÆc 50 ml (chia ®é 1 ml) cã nót. LÊy phÇn r­îu trong ®· hót xiph«ng ®Ó tr¸ng chai, ®æ vµo èng ®ong råi thªm r­îu thuèc võa ®ñ 25 ml hoÆc 50 ml. §Ó l¾ng 48 giê, ®äc kÕt qu¶ trªn v¹ch chia cña èng ®ong. Mçi lo¹i r­îu ph¶i ®¹t ®­îc yªu cÇu cña tiªu chuÈn ®Ò ra.

Sau khi ®äc kÕt qu¶, nghiªng èng ®ong nhÑ ®Ó g¹n líp r­îu ë trªn, lÊy líp cÆn ra b¸t sø tr¾ng ®Ó quan s¸t. Trong líp cÆn ph¶i kh«ng ®­îc cã b· d­îc liÖu vµ vËt l¹...

C¾n sau khi sÊy kh«: Theo yªu cÇu quy ®Þnh trong tõng chuyªn luËn. TiÕn hµnh theo 1 trong 2 ph­¬ng ph¸p sau ®©y:

Ph­¬ng ph¸p 1: ¸p dông víi c¸c r­îu thuèc cã chøa ®­êng hoÆc mËt ong.

LÊy chÝnh x¸c 50 ml chÕ phÈm vµo cèc miÖng réng, bèc h¬i ®Õn kh« trªn c¸ch thuû, chiÕt b»ng ethanol tuyÖt ®èi b»ng c¸ch thªm vµo c¾n lÇn l­ît, 4 lÇn, mçi lÇn 10 ml ethanol tuyÖt ®èi, dïng ®òa thuû tinh khuÊy kü, läc. Gép c¸c dÞch läc vµo mét chÐn sø ®· ®­îc x¸c ®Þnh khèi l­îng, bay h¬i trªn c¸ch thuû ®Õn kh«, sÊy c¾n ë 105^oC trong 3 giê, ®Ó nguéi trong b×nh hót Èm 30 phót, c©n. X¸c ®Þnh khèi l­îng c¾n thu ®­îc.

Ph­¬ng ph¸p 2: ¸p dông víi c¸c r­îu thuèc kh«ng chøa ®­êng hoÆc mËt ong.

LÊy chÝnh x¸c 50 ml chÕ phÈm vµo mét chÐn sø ®· ®­îc x¸c ®Þnh khèi l­îng, bay h¬i trªn c¸ch thuû ®Õn kh«, sÊy c¾n ë 105^oC trong 3 giê, ®Ó nguéi trong b×nh hót Èm 30 phót, c©n. X¸c ®Þnh khèi l­îng c¾n thu ®­îc.

Sai sè thÓ tÝch: Theo yªu cÇu vµ c¸ch thö ë Phô lôc 11.1.

Methanol: Theo yªu cÇu quy ®Þnh trong chuyªn luËn riªng. X¸c ®Þnh theo Phô lôc 10.13.

§Þnh tÝnh, ®Þnh l­îng vµ c¸c chØ tiªu kh¸c: Theo yªu cÇu quy ®Þnh trong chuyªn luËn riªng.

B¶o qu¶n

Trong ®å ®ùng thÝch hîp, ®Ëy kÝn. §Ó ë n¬i kh« m¸t, tr¸nh ¸nh s¸ng.